កិរដូចបានឮតៗមកថា៖ កាលនោះ មានក្មេងប្រុសម្នាក់ នៅស្រុកមួយ អ្នកស្រុកគេហៅថា «អាចោរចិត្តជា»
។ លុះក្មេងនោះ ចម្រើនធំឡើងឪពុកស្លាប់ទៅ នៅតែម្ដាយ ។ ចៅនោះមិនគិតធ្វើការរកស៊ីអ្វីសោះ តែវេលាយប់
កាលណា ដើររកលួចទ្រព្យសម្បត្តិអ្នកស្រុកទាំងពួង ។ មាតាទូន្មានប្រដៅដូចម្ដេច ក៏មិនព្រមធ្វើតាម ទើប
មាតាយកទៅឱ្យនៅវត្ត រៀនអក្សរ ។ ចៅនោះក៏មិនខំរៀនសូត្រឡើយ ប្រព្រឹត្តតែដើរលួចទ្រព្យគេ យកមកចិញ្ចឹម
មាតានិងអាត្មា ។ គ្រូរំឭកប្រដៅដូចម្ដេចម្ដា ក៏មិនព្រមស្ដាប់ ។
ថ្ងៃមួយស្ដេចក្នុងនគរនោះ ទ្រង់ចេញប្រថាប់ចុងព្រះរាជរោង ឱ្យសេនាបតី នាហ្មឺនសព្វមុខមន្រ្តីចូលគាល់
ទ្រង់មានព្រះរាជឱង្ការថា «មានខេត្តមួយនៅទំនេរ ពុំទាន់មានឈ្មោះណាទៅឈររក្សា បើអ្នកណាយកប្រាក់
៤០កហាបណៈ មកដាក់ឃ្លាំង យើងនឹងឱ្យទៅឈរជាចៅហ្វាយស្រុកក្នុងខេត្តនោះ ។ ត្រាស់ហើយស្ដេចយាងចូល
ព្រះបរមរាជវាំងវិញ ។ គ្រានោះមន្រ្តីតូចម្នាក់វិលមកផ្ទះដេកកើតទុក្ខ ចង់ធ្វើចៅហ្វាយស្រុកពន់ពេក ។ លុះដល់
វេលាយប់ចូលដំណេកនិយាយនឹងភរិយាថា «នាងអើយ ឥឡូវនេះស្ដេចមានព្រះរាជឱង្ការថា បើឈ្មោះណាមាន
ប្រាក់៤០កហាបណៈ ថ្វាយព្រះអង្គដាក់ឃ្លាំង ទ្រង់នឹងឱ្យធ្វើចៅហ្វាយស្រុកនៅរក្សាស្រុកក្នុងខេត្តមួយ ដែល
នៅទំនេរ» ។ ភរិយាឆ្លើយថា «ឱ! អ្នកអើយ! ចិត្តខ្ញុំចង់ឱ្យអ្នកធ្វើចៅហ្វាយស្រុកណាស់ តែសព្វថ្ងៃ យើង
ក្រលំបាកតោកយ៉ាកពេក នឹងរកប្រាក់ថ្វាយស្ដេចពុំបានទេ» និយាយហើយបន់ទេវតាថា «សូមទេវតាជួយខ្ញុំ
ឱ្យបានប្រាក់៤០កហាបណៈថ្វាយស្ដេច ខ្ញុំនឹងបានធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុកគ្រានេះ» ។
ពេលនោះអាចោរចិត្តជា វាដើរលួចគេ ហើយមកអង្គុយក្រោមផ្ទះ មន្រ្តីនោះវាបានឮដូច្នោះ មានចិត្តអាណិត
ក៏យកប្រាក់៤០កហាបណៈពីផ្ទះវា វេចនឹងកំណាត់សំពត់ជាតី មកលូកដៃតាមប្រហោងជញ្ជាំងទៅទុកឱ្យមន្រ្តី
នោះ រួចត្រឡប់មកវិញ ។ លុះភ្លឺច្បាស់មន្រ្តីនោះភ្ញាក់ឡើងក្រឡេកទៅឃើញបង្វេចសំពត់ជាតី ក៏ចាប់លើកស្រាយ
មើលឃើញប្រាក់៤០កហាបណៈ អរណាស់ ប្រាប់ប្រពន្ធថា «យើងបានប្រាក់៤០កហាបណៈហើយ គឺទេវតាឱ្យ» ។
ប្រពន្ធស្ទុះមកមើលឃើញច្បាស់ ក៏មានចិត្តត្រេកអរពន់ពេក ។
លុះដល់ថ្ងៃរសៀល មន្រ្តីនោះយកប្រាក់៤០កហាបណៈទៅថ្វាយស្ដេចដាក់ឃ្លាំង ។ ព្រះរាជាក៏តាំងមន្រ្តីនោះឱ្យ
ធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុកនៅរក្សាក្នុងខេត្តនោះតទៅ ។
ឯអាចោរចិត្តជា កាលបានដឹងថាមន្រ្តីនោះ បានធ្វើជាចៅហ្វាយស្រុកហើយ ក៏ដើរស្វែងរកលួចអ្នកស្រុក
ក្នុងខេត្តនោះ ធ្វើដំណើរឱ្យគេចាប់ខ្លួនវាបាន ឯពួកម្ចាស់ទ្រព្យក៏នាំអាចោរចិត្តជានោះ ទៅជូនចៅហ្វាយស្រុកៗ
បង្គាប់មេគុកឱ្យដាក់ច្រវាក់ ឃុំទុកក្រោមផ្ទះលោក ។ វេលាយប់ស្ងាត់អាចោរចិត្តជា និយាយរអ៊ូតែម្នាក់ឯងថា
«ឱ ! ហេតុតែឯងមានចិត្តអាណិតគេ កាលគេចង់ធ្វើចៅហ្វាយស្រុកខ្លួនឯង ប្រឹងយកប្រាក់៤០កហាបណៈវេច
នឹងកំណាត់ជាតី មកឱ្យគេទាំងយប់ ឥឡូវគេបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកហើយ គេមិនមេត្តាករុណាឯងបន្តិចសោះ
គេដាក់ច្រវាក់ ឃុំឯងទុកឱ្យវេទនា» ។ អាចោរចិត្តជា និយាយតែពាក្យដដែលៗម្នាក់ឯងមិនឈប់ ។
ឯចៅហ្វាយស្រុកនិងប្រពន្ធបានឮចោរនិយាយដូច្នោះ ក៏ប្រឹក្សាគ្នាថា «គួរឱ្យឆ្ងល់ណាស់ ចោរវានិយាយ
នេះត្រូវដូចរឿងខ្លួនយើង គួរតែយើងចុះទៅសួរវាឱ្យជាក់មើល» ។ ទើបចៅហ្វាយស្រុក ចុះពីផ្ទះទៅសួរចោរ
នោះថា «ឯងនិយាយរឿងអ្វី យើងឮ តែស្ដាប់បានខ្លះ មិនបានខ្លះ ចូរឯងនិយាយរឿងនោះឱ្យយើងស្ដាប់ក្នុង
វេលានេះ តាមពិតមកមើល» ។ ទើបអាចោរចិត្តជានិយាយថា «ខ្លួនខ្ញុំនេះ ជាមនុស្សប្រព្រឹត្តចោរកម្ម ដើរ
តែលួចទ្រព្យគេរាល់យប់ យកមកចិញ្ចឹមជីវិត កាលដែលលោកនៅជាមន្រ្តីតូច ពុំទាន់បានធ្វើចៅហ្វាយស្រុក
នៅឡើយ វេលាយប់មួយនោះ ខ្ញុំដើរលួចគេ ហើយមកអង្គុយក្រោមផ្ទះលោក ឮលោកនិងប្រពន្ធនិយាយថា
«យើងនឹងរកប្រាក់៤០កហាបណៈពីណាបានយកទៅថ្វាយស្ដេច ដើម្បីឱ្យបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុកក្នុងខេត្តមួយ»
។ ប្រពន្ធលោកថា «យើងក្រីក្រម្ល៉េះ នឹងបានប្រាក់ពីណា ?» ។ ខ្ញុំឮដូច្នោះមានចិត្តអាណិតលោក ក៏ទៅយក
ប្រាក់៤០កហាបណៈពីផ្ទះ វេចនឹងកំណាត់សំពត់ជាតី មកដាក់ជិតក្បាលដំណេក ទុកជូនលោក រួចខ្ញុំត្រឡប់
ទៅវិញ ថ្ងៃក្រោយឮគេនិយាយថា «លោកបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុក ខ្ញុំក៏មកលួចគេក្នុងខែត្រនេះ គេចាប់ខ្លួនខ្ញុំ
បាននាំមកជូនលោកៗ ក៏ធ្វើទោសខ្ញុំ មិនប្រណី» ។
ចៅហ្វាយស្រុកបានស្ដាប់ ក៏ជឿជាក់ឥតសង្ស័យ ហើយថា ឱ! អាសម្លាញ់អើយ ឯងនិយាយនេះពិតប្រាកដ
មែន ដែលអញបានធ្វើចៅហ្វាយស្រុក ពីព្រោះតែឯងជួយ វេលានេះឯងកុំភ័យ កុំតូចចិត្ត អញនឹងដោះឯងឱ្យរួច
ចេញពីទោស មួយទៀតឯងនិងអញត្រូវយកគ្នាជាសម្លាញ់តទៅ ។
ចៅហ្វាយស្រុកសួរថា «ឯងឈ្មោះអី ?» ។ បុរសនោះជម្រាបថា «ខ្ញុំឈ្មោះអាចោរចិត្តជា» ។ សួររួចហើយ
លោកចៅហ្វាយស្រុកក៏ឡើងទៅលើផ្ទះវិញ ។
លុះភ្លឺច្បាស់ចៅហ្វាយស្រុក បង្គាប់មេគុកឱ្យដោះអាចោរចិត្តជារួចពីទោស ហើយនិយាយថា «អាសម្លាញ់ឯង
នៅនឹងអញចុះ អញចិញ្ចឹមឯងពីថ្ងៃនេះតទៅ ឯងកុំលួចគេទៀត» ។ អាចោរចិត្តជាឆ្លើយថា «រឿងលួចនោះ
អញមិនឈប់ទេ ដែលអញលួចទ្រព្យគេនេះ គ្រាន់យកទៅចិញ្ចឹមមាតាម៉េម៉ាយ» ។ ចៅហ្វាយស្រុក ក៏ឱ្យប្រាក់
៣០កហាបណៈឱ្យទៅឱ្យមាតា ។ អាចោរចិត្តជាមិនព្រមយក ។ ចៅហ្វាយស្រុកសួរថា ផ្ទះសម្លាញ់ឯងនៅឯណា ? ចូរ
ឯងប្រាប់អញឱ្យត្រង់ ។ អាចោរចិត្តជាប្រាប់ថា «អញនៅផ្ទះនោះ» ហើយលាចៅហ្វាយស្រុកទៅផ្ទះវិញ ។
គ្រានោះ លោកយមរាជនិងមន្រ្តីតូចម្នាក់ កើតក្ដីវិវាទទាស់ទែងគ្នា ជាយូរខែហើយ, មន្រ្តីតូចនោះ គុំគិត
សម្លាប់លោកយមរាជនោះឱ្យបាន ។ មន្រ្តីតូចនោះមានស្រីបម្រើម្នាក់ជាទីទុកចិត្ត ប្រើដូចម្ដេចបានទាំងអស់ ។
ស្រីបម្រើនោះខំផ្គាប់ផ្គុនចៅហ្វាយមិនឱ្យទាស់ចិត្ត ។ វេលាយប់ស្ងាត់មន្រ្តីនោះនិយាយនឹងស្រីបម្រើថា «វេលានេះ
ចូរឯងអាណិតអញ ពីព្រោះអញស្អប់លោកយមរាជណាស់ អញចង់សម្លាប់ចោល តែមិនដឹងរកអ្នកណាជួយរឿង
នេះ សព្វថ្ងៃអញឃើញតែឯងមានប្រាជ្ញា ហើយមន្រ្តីនោះបង្គាប់ស្រីបម្រើថា «ចូរឯងចេញពីអញទៅយកប្រាក់
លោកយមរាជ នៅនឹងគេចុះ រួចឯងខំផ្គាប់ផ្គុនគេ ឱ្យដូចកាលនៅនឹងអញ បើឯងបម្រើខាងក្រៅ ដល់លោក
យមរាជនោះគេទុកចិត្តស្និទ្ធស្នាល ត្រូវឯងចូលបម្រើខាងក្នុង លុះបានហើយឯងចាំមើលរាល់វេលាយប់ស្ងាត់
កាលណាយមរាជនោះដេកលក់ ចូរឯងរម្លាយសំណឱ្យក្ដៅពុះ រួចយកទៅចាក់ក្នុងមាត់ទៅ លោកយមរាជនឹង
ស្លាប់មិនខានគ្មានអ្នកណាដឹងឡើយ បើឯងធ្វើបានដូចគំនិតនេះ អញនឹងចេញប្រាក់លោះឯងមកវិញឱ្យរួចពី
ខ្ញុំគេ» ។ ស្រីបម្រើនោះទទួលការសព្វគ្រប់ ។
វេលាយប់នោះ អាចោរចិត្តជាដើរលួចគេ ហើយវាមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្រ្តីនោះ កាលមន្រ្តីនោះកំពុងនិយាយ
បង្គាប់ស្រីបម្រើ ឱ្យសម្លាប់យមរាជដូចម្ដេចៗ ក៏វាស្ដាប់ការណ៍បានទាំងអស់ ។
ថ្ងៃក្រោយ ស្រីបម្រើនោះលាម្ចាស់ទៅរកប្រាក់លោកយមរាជ ហើយសុំនៅផង លោកយមរាជក៏ទទួលចេញ
ប្រាក់ លោះឱ្យទៅបម្រើរៀងមក ។ នាងនោះខំបម្រើផ្គាប់ផ្គុនលោកយមរាជ និងលោកជំទាវមិនឱ្យទាស់ចិត្ត ។
លោកយមរាជនិងជំទាវ ក៏ទុកចិត្តស្និទ្ធស្នាល ឱ្យចេញចូលក្នុងក្រៅ បម្រើជិតដិតរៀងមក ។ វេលាមួយនោះ ពេល
យប់ស្ងាត់ស្រីបម្រើនោះវាដឹងថា លោកយមរាជនិងលោកជំទាវសម្រាន្តលក់ហើយ វាដុតភ្លើងរម្លាយសំណឱ្យក្ដៅពុះ
ហើយវាលើកសំណនោះចាក់ក្នុងមាត់លោកយមរាជៗស្លាប់ទៅរួចត្រឡប់ទៅដេកតាមកន្លែងវិញ ។
លុះព្រឹកឡើង លោកជំទាវភ្ញាក់ បានដឹងថាប្ដីខ្លួនស្លាប់ ក៏ស្រែកទ្រហោយំ ។ មនុស្សផ្អើលមកមើល ឃើញលោក
យមរាជស្លាប់មែន តែមិនដឹងជាស្លាប់ដោយរោគអ្វីព្រោះគ្មានស្លាកស្នាមបន្តិចសោះ ។ លោកជំទាវនោះ ទៅក្រាប
ថ្វាយបង្គំទូលស្ដេចតាមរឿងដែលស្លាប់ ។ ព្រះរាជាទ្រង់ចាត់ឱ្យមន្រ្តីមកមើល តែមិនដឹងជាស្លាប់ដោយរោគអ្វី
ព្រោះគ្មានហេតុស្លាកស្នាម ក៏ទៅក្រាបបង្គំទូលតាមរឿង ។ ព្រះរាជាទ្រង់ឱ្យយកសពទៅបញ្ចុះទុកតាមសមគួរ ។
ក្រោយនោះ ជារដូវបុណ្យទ្វាទសមាស នាហ្មឺនសព្វមុខមន្រ្តីចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រៗ ទ្រង់មានព្រះរាជឱង្ការ
ថា បើអ្នកឯណារកឈ្មោះមនុស្សដែលសម្លាប់យមរាជ បានដឹងច្បាស់ប្រាកដ យើងឱ្យធ្វើទីយមរាជ រួចទ្រង់ស្ដេច
យាងចូលទៅខាងក្នុងវិញ ។ សេនាបតី នាហ្មឺនសព្វមុខមន្រ្តី ក៏ទៅផ្ទះរៀងខ្លួន ។
គ្រានោះ ចៅហ្វាយស្រុក ដែលជាសម្លាញ់នឹងអាចោរចិត្តជា ចង់ធ្វើយមរាជណាស់បានទៅរកអាចោរចិត្ត
ជាៗសួរថា «អាសម្លាញ់ឯង មករកអ្វី ? » ។ ចៅហ្វាយស្រុកប្រាប់ថា «អញមក មានការសួរឯងបន្តិច ដ្បិត
លោកយមរាជស្លាប់ ដោយឥតមាននរណាដឹងថាជាស្លាប់ព្រោះរោគអ្វី ឥឡូវស្ដេចមានព្រះរាជឱង្ការថា៖ បើអ្នកឯ
ណារកឈ្មោះមនុស្សដែលសម្លាប់លោកយមរាជឃើញពិតប្រាកដ ទ្រង់នឹងឱ្យធ្វើទីយមរាជ រឿងនេះ អាសម្លាញ់ឯង
បានដឹងឬទេ ? ដ្បិតអញចង់ធ្វើយមរាជណាស់» ។ អាចោរចិត្តជាឆ្លើយថា រឿងនេះអញបានដឹងច្បាស់
ព្រោះនៅវេលារាត្រីមួយនោះ អញដើរលួចគេហើយអញមកអង្គុយក្រោមផ្ទះមន្រ្តីតូចម្នាក់ នៅខាងជើងផ្ទះលោក
យមរាជ ឆ្ងាយពីគ្នាបន្តិច មន្រ្តីនោះប្រាប់ស្រីបម្រើម្នាក់ថា អញស្អប់លោកយមរាជពេក ចង់សម្លាប់ចោល
ព្រោះជាសត្រូវនឹងអញ ក្នុងគ្រានេះ ត្រូវឯងជួយអញជាប្រាកដ ដូច្នេះត្រូវឯងចេញពីផ្ទះអញ ទៅរកផ្ទះលោក
យមរាជនៅ បើគេព្រមទទួលឱ្យនៅ ត្រូវឯងខំបម្រើឱ្យត្រូវចិត្តគេ បើគេទុកចិត្តស្និទ្ធស្នាល ប្រើចេញចូលខាងក្នុង
វេលាណា លុះដល់យប់ស្ងាត់ ឯងត្រូវដុតភ្លើងរម្លាយសំណឱ្យក្ដៅពុះ ហើយយកទៅចាក់ក្នុងមាត់លោកយមរាជ
កំពុងដេកលក់ គង់ស្លាប់មិនខាន ។ រឿងនេះអញលបស្ដាប់បានចាំប្រាកដ ចូរសម្លាញ់ឯងទៅទូលស្ដេចតាម
រឿងនេះចុះ តែត្រូវឱ្យគាស់ខ្មោចលោកយមរាជនោះយកមកវះមើល បើឃើញសំណនៅក្នុងពោះខ្មោចនោះមែន
អាសម្លាញ់ឯងនឹងបានធ្វើយមរាជមិនខាន» ។ ចៅហ្វាយស្រុកស្ដាប់យកការណ៍បានហើយ ត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ ។
ថ្ងៃក្រោយចៅហ្វាយស្រុក ទៅទូលស្ដេចតាមរឿង ស្ដេចទ្រង់ឱ្យភ្នាក់ងារទៅចាប់មន្រ្តីនិងស្រីនោះ យកមកឃុំ
ទុក ហើយទ្រង់ឱ្យគាស់ខ្មោចលោកយមរាជយកមកវះមើល ឃើញសំណនៅក្នុងពោះមែន ទើបទ្រង់ឱ្យជំនុំ
ជម្រះរឿងនោះ ឯមេស្រីនោះឆ្លើយថា «ខ្ញុំសម្លាប់លោកយមរាជពិតប្រាកដ» ទ្រង់ឱ្យប្រហារជីវិតទាំងពីរនាក់
ចោលទៅហើយទ្រង់ក៏តាំងចៅហ្វាយស្រុកនោះ ឱ្យធ្វើទីយមរាជ ។
ឯចៅហ្វាយស្រុក កាលបើបានធ្វើទីយមរាជហើយ ឱ្យបម្រើទៅហៅអាចោរចិត្តជា ជាសម្លាញ់ លុះវាមកដល់
ប្រាប់ថា អាសម្លាញ់អើយ ! ឯងមានគុណនឹងអញច្រើនណាស់ ឥឡូវនេះអញបានធ្វើយមរាជហើយ , ដែលអញ
បានធ្វើយមរាជនេះ គឺដោយសារឯងជួយអញ ពីថ្ងៃនេះទៅឯងកុំលួចទៀត អញចិញ្ចឹមមាតាឯង និងសម្លាញ់
ឯងលុះអស់ជីវិត» ។
អាចោរចិត្តជាឆ្លើយថា «អញសុំលួចតែម្ដងទៀត» ។ ថាតែប៉ុណ្ណោះវាក៏ត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ លុះយប់អាចោរ
ចិត្តជា ទៅលួចដង្ខៅម្នាក់បានប្រាក់និងសំពត់អាវជាច្រើនយកមកជូនមាតា ។ លុះព្រឹកឡើងអាចោរចិត្ត
ជាមកប្រាប់លោកយមរាជថា «អាសម្លាញ់យប់មិញ អញលួចគេ បានប្រាក់និងសំពត់អាវច្រើនណាស់ ពីថ្ងៃនេះត
ទៅ អញលះចោលរឿងរកស៊ីលួចគេហើយ អាសម្លាញ់ឯងជឿចុះ» ។ លោកយមរាជតបថា «បើឯងឈប់រកស៊ី
លួចគេនោះ អញអរណាស់ បើខ្វះខាតអ្វីមករកអញៗ ឱ្យឯងកុំទើសទាល់ អញចិញ្ចឹមឯងលុះអស់ជីវិត» ។
អាចោរចិត្តជា ក៏លាលោកយមរាជទៅផ្ទះវិញ ទៅនៅរក្សាមាតាជាសុខសប្បាយ ។
លោកយមរាជ និងអាចោរចិត្តជាសម្លាញ់រាប់អានគ្នា ចិញ្ចឹមគ្នាដរាបអស់ជីវិត ដូចបានសន្យាគ្នាមក ។
មនុស្សចិត្តជា តែងមានគ្នាជាទីពឹង
